Size bu kez tanıtacağım eski eserlerden biri Kuyucu Murat Paşa Külliyesi. Yanından her gün yüzbinlerce kişinin geçtiği ancak geçerken fark etmediği bu tarihi külliye neredeyse mahpus edilmiş bir eser olarak günümüzde yer almaktadır.
İstanbul Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümüne tahsisli Vezneciler Kuyucu Murat Medresesi binasındaki medrese odaları 14 tane olup üzerleri pandantifli kubbelerle örtülüdür. Bugün Veznecilerdeki Fen/Edebiyat Fakülteleri binalarının yer aldığı yerleşkedeki avluda yer almaktadır.
Kalenderhane Mahallesi. Şehzadebaşı Caddesi üzerinde yer alan ve okulun bahçesinde yer alan medresenin bir başka ilginç durumu banisi olan I. Ahmed devri sadrazamların8dan Kuyucu Murad Paşa'nın Diyarbakır'da ölmesine rağmen getirilip burada yer alan türbeye gömülmüş olmasıdır.
Kuyucu Murad Paşa Külliyesi'nde caddeye bakan cephe üzerinde girişinin iki yanında dükkânlar yerleştirilmiştir. Kuzeybatıda iki dükkânın üzerinde fevkani olarak sıbyan mektebi yer almaktadır. Güneydoğuda ise türbe ve önünde sebil bulunmaktadır. Dükkânların arka tarafında küçük bir revaklı avlu etrafında "L" şeklinde sıralanmış medrese odaları bulunmaktadır. Külliyenin Vezneciler Caddesi'ne bakan cephesinde 13 adet dükkân bulunmaktadır
1782 yılında büyük yangında türbenin zarar gördüğü, 1894 depreminde sıbyan mektebinin yıkıldığı, 1911 tarihindeki Uzunçarşı yangınında külliyenin kısmen harap olduğu kayıtlarda mevcuttur.. Uzun süre yangınzedeler tarafından işgal edildiğinden harap duruma dönen külliye 1943-1950 yılları arasında restore edilmiştir.
Külliyeye ait sıbyan mektebiyle bazı dükkânlar bugün Pîrî Mehmed Paşa Vakfı'na geçmiş bulunmaktadır.
Türbede Sadrazam Kuyucu Murad Paşa, Abaza Mehmed Paşa ve Cigalazâde Sinan Paşa’nın oğlu Mehmed Paşa’nın medfun olduğu bilinmektedir.
Yazımızda Medresenin bir çok ilginç olaylara sebep olduğunu söylemiş birkaçını yukarıda ifade tmeye çalışmıştık. Birçok yangın ve deprem geçiren, kapanın elinde kalan medresenin 2011 yılında restore edilmeye çalışacağı zaman Alevilerin kızgınlığına da uğradığını söylemek isteyeceğiz. Evet, bir medrese neden Alevilerin hışmına uğrarki.. Günümüz Alevilerin kızdıkları olay, tarihte yer alan Celali isyanları sırasında yaklaşık 60 bin kişinin ölümüne vesile olan paşaya olan kızgınlıkları gelmektedir.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, I. Ahmet döneminde sadrazamlık yapan “Kuyucu” lakabıyla anılan Murat Paşa Türbesi’ni onarmasına Alevi-Bektaşi vatandaşlardan tepki gelmişti. Alevilere göre, Anadolu’daki Celali isyanlarını bastırırken çok sayıda Alevi-Bektaşi ve Türkmen vatandaşın öldürülmesinden sorumludur.. Bazı Alevi kanaat önderleri; Alevileri diri diri kuyulara attığını iddia ettikleri Kuyucu Murat Paşa’nın türbesinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından onarılmasını “utanç verici” bir olay olarak nitelendirerek, oranın “Katliam Müzesi” haline dönüştürülmesini talep etmiştir.
Paşanın kişiliği, yaptıkları konumuz dışında olduğu için burada yer veremeyeceğimizi ancak büyük bir eşkiyayı temizlemek için başkası çaresi olmadığını hatta Muhyiddin Arabi'den övgüler aldığını söylemekle yetinelim.
Derleme : Erol Kara / @tarihivefa
Social Plugin