İstanbulun İçine Leylekler Neden Yuva Yapmaz

Zaman zaman haberlerde rast geldiğimiz "binlerce leylek İstanbul semalarında.." sözünü duyarız da İstanbul içerisinde yani bugünkü sur içi tabir ettiğimiz yerlerde leyleklerin barındığına, bacalarında yuva yaptığına pek şahit olanımız yoktur.
Her ne kadar bir zamanlar leyleklerin EyüpSultan ilçesinde barındığına dair eski fotoğraflarda rastlasak da bizim dediğimiz yer İstanbul'un içi olarak bildiğimiz bugünkü Fatih ilçesinin sınırları içerisidir. Zaten gerçek İstanbul'da bu alanla sınırlıdır.

Eyüp Sultan Cami avlusunda Leylekler

Gelelim, İstanbul'da leyleklerin neden barınmadığına..
Bunun nedenini ünlü seyahatnamesi ile meşhur olan Evliya Çelebi'den öğreniyoruz. Evliya Çelebi konuyu orijinal hali ile şu şekilde aktarır.
"Ebü'l-feth asrında binâ olunmuşdur. İslâmbol içre bundan gayrı üç mihrâblı câmi yokdur. Ve üç kubbe ve üç kapudur. Ammâ taşra haremi dardır. Nazargâh-ı müstecâbü'd-da‗ve mahaldir. Bu câmi‗ binâ olunurken Mollâ Hayreddîn mu‗temed-misâl nigerânda iken bir leylek murgu gelüp "Lak lak" deyüp feryâd ederken hemân Mollâ Hayreddîn hazretleri gazab-âlûd olup, "Bire var hey tuyûr İslâmbol'dan taşra feryâd eyle" deyince bi-emrillâh nutk-ı dürer-bârları vücûd bulup İslâmbol içinden cemî‗i leylek kalkup gayrı kurâ ve kasabâtlara giderler. İlâ hâze'l-ân İslâmbol'da leylek sâkin olmak değil dam u bâm üzre bir ferd [ü] merd görmüş değildir (SN I 142).

Bugünkü ifade ile...
“Fatih zamanında yapılmış. İstanbul’da bundan başka ‘üç mihraplı’ cami yoktur. Üç kubbe ve üç kapısı vardır. Fakat dış avlusu vardır. Gösterişli ve duaların kabul olunduğu bir yerdir.
Bu cami yapılırken, Molla Hayreddin mutemetliğini yapıyormuş, bir leylek kuşu gelip lab lab diye ötmeye başlar. Molla Hayreddin Hazretleri kızarak: “Bre hey kuş İstanbul’un dışında feryad eyle!” Deyince, Allah’ın emri ile inci tanesi sözleri kabul olunur ve İstanbul içindeki bütün leylekler başka köy ve kasabalara giderler.
Bugüne kadar leyleğin İstanbul’da değil durduğunu, damlara bile konduğunu hiç kimse görmemiştir”.
Cami bugün Fatih ilçesi Küçükpazar semtinde, Unkapanı’nın iç yüzünde Kazancılar içerisinde olup, ‘Üç Mihraplı Camii’ veya ‘Kazancılar Mescidi’ ya da "Molla Hayreddin Camii" adı ile bilinmektedir.