İstanbulun Merkezinde Güzelliği İle Etkiliyor

Kimse farketmese bile müthiş güzelliğe sahip bir cami... İstanbul Rüstempaşa Cami.

İstanbul Fatih ilçesi Eminönü semtinde Rüstempaşa Mahallesi, Hasırcılar Caddesi üzerinde 90 numarada bulunan bu cami, Kanunî Sultan Süley­man'ın kızı Mihrimah Sultan'ın kocası Sadrazam Rüstem Paşa'nın anısına eşi Mihrimah Sultan tarafından 1560 yılın­da inşa edilmiştir. Mimar Sinan'ın güzel eser­lerinden biridir

Cami fevkani olarak yapılmış ve alt kıs­mına mahzenler ve dükkânlar yerleştirilmiştir. Camiin revaklı avlusuna iki taraftan merdiven­le çıkılmaktadır.
Bu camiin fil ayaklan da dahil olmak üzere kubbe etekleri­ne kadar her tarafı devrin en nefis çinileri ile bezenmiştir. Mimar Sinan, Sokullu ve Azapkapı camilerindeki tenasüp güzelliğini bu ca­mide, o kadar gösterememişse de İznik'te yapılan çinilerin güzelliği ve tezyinatının hari­kuladeliği bu noksanı telafi etmiştir. Ne var ki, yarım kubbeler içine sonradan barok devrin­de yapılan nakışlar bu güzelliği bozmuş, ka­lem işleri tahrif edilmiştir.

Cami İstanbul'un en merkezi yerinde, yani Eminönü meydanına yakın hatta sıfıra yakın bir mevkide konuşlanmış olsa da hemen hemen yanından geçen yüzbinlerce insan pek de bunun farkına varmaz. Zira, caminin 300 metre ilerisinde bulunan Yeni Cami dah bir ilgi çekmektedir. Her ikisi de selatin cami olan bu camilere tepeden bakan bir Süleymaniye Cami varlığı da bu farkındalığın oluşmasına engel olan ikinci unsurdur.
Mimar Sinan'ın bir eseri olmasına rağmen pek de özenmediği rivayet olunan caminin yapımı sonrası bunun farkına varanın Rüstempaşa'nın eşi Mihrimah Sultan'ın olması da dikkat çekici.. 

Kanuni Sultan Süleyman'ın kızı olan ve Rüstem Paşa'nın da eşi olan Mihrimah Sultan'ın şikayeti sonrası Sinan'ın camiyi İznik çinileriyle donatıp camiyi daha farklı bir konuma getirmiştir. 
Camide bulunan ve üzerlerinde kırk bir çeşit lale motifinin bulunduğu çinilerin güzelliği dillere deste olur ki, Bugün yerli halk tarafından pek fark edilmeyen ancak batılı turistlerin ilgisini çeken cami için özel turlar bile düzenlenmektedir. 2007 yılında ABD'nin önde gelen haftalık dergisi Newsweek, Avrupa'nın en güzel tarihi camisi olarak İstanbul'daki Rüstem Paşa Camisi'ni seçer. 
NewsWeek dergisinin yazarı, Rana Foroohar imzasıyla yayımlanan yazıda, 'Avrupa kıtasında bulunan cami, Ayasofya ve Sultanahmet'ten daha az turistik ve küçük, ancak bana göre çok daha güzel ve huzurlu. Giriş özellikle çok görkemli değil. Ama bir kez içeri girdiniz mi o güne kadarki en muhteşem İznik çinileri ve mozaiklerini bulabilirsiniz' ifadeleri gayet dikkat çekicidir.
Caminin girişinde yer alan çini Kabe panosu ile birlikte yukarıda da değindiğimiz gibi 41 çeşit lale motifinin bulunduğu çiniler izlerken başınız dönebilir. 
Türkiye’nin en zengin çini koleksiyonuna sahip olduğu için tarihi eser kaçakçılarının dadandığı ve bir çoğu çalınmış olan, bir kısmı bugün Fransa Paris’deki Louvre müzesinde sergilenen çinilere sahip bulunan caminin çevresinde külliye olarak nitelendirebileceğiniz yapı topluluğunun bakımsız sıra dükkanların, depoların üzerinde yükselmesi yüzünden camiye iki yandaki döner merdivenler ile ulaşılır. Avlu enteresan mimariye sahip, küçük bir teras olup beş küçük kubbe ile örtülür. Merkezi kubbe karşılıklı 4 duvar payesi ve yanlardaki ikişer sütün üzerinde yükselir.

2007 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesinin istimlak kararı sonrasında her ne kadar çevresinde bulunan dönerci, midyeci, çiğ köfteci gibi esnafın işgali altından kurtarılması çalışmış olsa da hali hazır da depoların, dükkanların camiye hak ettiği değeri vermeyecek şekilde çevresini donattığını görebilmekteyiz.
Hatta cami duvarına zincirle asılmış olan engelli aracının, gelişi güzel park etmiş motosikletlerin, sağa sola konulmuş eşyaların, kağıt toplayıcıların verdiği çirkinlik camiye adeta değersizleştirme yarışında bir esnaf varlığını hissettiriyor.
Cami tuvaleti caddeye bakan yönde olup pek de bakımlı olduğu söylenemez. Aşırı kokusu dışa vuran caminin yanında yer alan şadırvana giriş cami ve tuvalet yönünden ayrı ayrı olmaktadır. 
Minberden mihraba, Fil ayaklarından son cemaat yerine kadar birbirinden farklı, vazodaki çiçekleri anlatandan tutun, meyve bahçelerini andıran süslemeleri her bir çinin tek tek incelenmesine neden olmaktadır.
Cami çevresindeki kabalığın giderilerek daha gösterişli hale getirilmesi, burayı ziyaret edecek olan yabancı turistlerin gözünde daha değerli kılabilecektir. Bir çinisi bile çalarak kendi müzelerinde sergileyen yabancıların elinde bu cami olsa nasıl bir turistik merkez haline getirebileceklerini, sadece bu tek bir cami ile turizm patlaması yaşayabileceklerini düşünmek bile istemiyorum.
20 Kasım 2020 tarihinde Cuma namazıyla restorasyon sonrası tekrar ibadete açılan Rüstem Paşa Camisini mutlaka ziyaret edin ve güzellikler arasında huşu içerisinde namaz kılmayı ihmal etmeyin.

Derleme / Fotoğraflar / Video @erolkaranet - 21.12.2022

 

Rüstempaşa Cami Dış mekan Görüntüleri

Rüstempaşa Cami İç Mekan Görüntüleri