Vefada Yaşanan Büyük Yangınlar

İstanbul’un baş derdini oluşturan deprem ve yangınlar her dönemde bölge ile beraber semtin de yıkımına sebep olmuştur. Haliç çevresinde veya mahalle içinde çıkan yangınlar, eğer poyraz rüzgarı esiyorsa İstanbul için olduğu kadar bu şehrin bir parçası olan Vefa semti için de tehlike çanlarını çaldırmıştır.
Poyraz rüzgarı şiddetli olduğu zamanlarda Cibali’den veya çevre semtlerden çıkan yangınlar şehrin yarısına yakın kısmını ve Vefa’yı da yer yer kül eden bir ateş felaketine dönüşüyor ve Yenikapı yönüne doğru uzanan büyük yangınların başlangıcı oluyordu.
Sultan III. Ahmed döneminde Cibali’de, Tüfenkhane’de çıkan ve poyrazın etkisiyle Unkapanı’na Küçükpazar, Kantarcılar, Zeyrek, Süleymaniye, Vefa, Şehzadebaşı, Eski Odalar, Acemi Oğlanlar Kışlası, Çukurçeşme, Laleli, Küçük Langa, Aksaray’a kadar uzanan 17 Temmuz 1718 yangınında ilk kez Davut Ağa’nın “nev-icad” tulumbası kullanılmasına rağmen Vefa kurtarılamamıştır.
6 Temmuz 1756 yangını yine komşusu Süleymaniye Mahallesi ile birlikte semti yok etmişti. Hicri 13 Ramazan 1196/ 22 Ağustos 1782 tarihli büyük Cibali yangınında Bayezid ve Süleymaniye Mahalleleri ile beraber yanan Vefa semti İstanbul’un yarısıyla beraber harap olmuştu. Hicri 14 Rebiülahir 1249/ 1 Temmuz 1833 tarihindeki yangın da semti tam bir mahşer gününe çevirmişti.

Vefa’nın son büyük yangını ise, 1918 yılında meydana gelen büyük Fatih Yangını’dır.
Bu yangın Vefa semtinin geleceğinde büyük bir değişime sebep olacak bir afet olmuştur. Semt tamamen yanmış ve yıkılmıştır.
Meskenler tümü ile yanarken medrese, sıbyan mektebi, sebil, kütüphane binaları ve çeşmeler büyük bir oranda tahrip olmuştur.
Yangın yerlerinin “Bostanlık” denilen büyük boş araziler olmasıyla semt kimliğini yetirmiş, yeni kadostralarla da yeni semt ko­nutları yerlerini almaya başlamıştır.

İstanbul'un meşhur yangınlarından biri mütareke devrine denk gelmişti. 1918 senesinde çıkan Zeyrek Yangını, çevre semtlere de sıçramış, zaten bitap düşen şehrin adeta ruhunu bedeninden ayırmıştı.Fotoğrafta yangına maruz kalan Vefa semti ve minaresinin külahı düşen Şehzade Camii görülüyor. Hemen önündeki Burmalı Mescit ve çevre konakların büsbütün harap olmuş durumda. Bozdoğan Kemeri üzerinden çekilen fotoğrafta devrin şaşaalı binalarından Zeynep Hanım Konağı görülüyor. Sağ köşede de Aksaray'daki Pertevniyal Camii'nin kubbesi seçiliyor. (Fotoğraf : İstanbul'un İşgal günlerinde Fransız komutan Franchet d'Espéret'ye ait İstanbul fotoğraf albümünden)

1918’ den Günümüze Vefa semtinin önemli yangınları;

1918   Vefa, 500 bina yanmıştır.
01.11.1968 Vefa Şemsettin Camii sokak 35 sayılı Bayrak Han, üst katlarda mahsur kalan 300 kişi otomatik merdiven aracı ile kurtarılmıştır.
23.01.1970  Vefa Kovacılar Muşgüle sokak, 4 Katlı tuğla yığma bina kısmen yanmış 5 kişi hayatını kaybetmiştir.

Derleme @tarihivefa