İstanbulun Ortası, Saraçhane

Saraçhane yüzyıllar boyunca önemli bir sanayi merkezi olmuştur.
İstanbul'un, eski İstanbul'un orta yerine yakın yerde kurulu olan ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Şehzadebaşı Camiinin bulunduğu alan. Bozdoğan kemeriyle bir yanı sınırlı diğer Aksaray'a açılan küçük ama önemli merkez.
Saraçhane fetihten sonra şehirde kurulan ilk Osmanlı semti.
Semte adını veren “Saraçhane Çarşısı” Fatih Sultan Mehmed han'ın emriyle yaklaşık 100 dükkanla fetih sonrası İstanbul'da kurulan ilk Osmanlı çarşısıdır. Ayrıca çarşının hemen yakınına yapılan bir askeri kışla da yeniçeri isyanına kadar varlığını korumuştu.
Burada yanız saraçlar değil sandıkçılar, kırbacılar da yer edinmiştir. 1475 tarihinde tamamlanan ve yüzlerce dükkandan meydana gelen yapı Ayasofya Vakfı’na bağışlanmıştır.
Bir seyahatnamede, çarşı için “…Ekselans Unkapanı’na indi ve şehirde oldukça büyükçe bir mesafe kat ederek Saraçhane’yi gezdi ki burası eyer, başlık takımı ve diğer işleme ve nakış işleri yapanların dükkanlarının bulunduğu büyük ve kapalı bir yerdir. Bu dükkanların yola doğru çok uzanan ön kısımları altın ve gümüş sırmalı ipek kumaşlarla, Hindistan kumaşları veya İran halılarıyla süslüydü. 1 diye belirtilir.
1960’lı yılların sonuna Saraçhane konaklarıyla da dikkat çekmiştir. Devrinin zengin ve tanınmış kişilerine ait bu konaklar arasında en bilinenleri Altunuçok Mehmed Ağa konağı ve Halid Ziya Uşaklıgil ailesinin konağı’dır.
Saraçhane; tarih boyunca İstanbul’da yaşanan depremler ve yangınlardan nasibini almıştır. Bu yangın ve depremlerden Saraçhane Çarşısı da nasibini almış ve birkaç kez yeniden inşa edilmiştir. Bizans döneminden Cumhuriyet dönemine kadar İstanbul’un işlek trafik kavşağı ve yeşil alanını oluşturan bu semtte imar ve yol yapım faaliyetlerinde birçok tarihi yapı yok olmuştur.
Azebler Camii ve hamamı, Kırkçeşmeler, Sekbanbaşı Mescidi, Burmalı Mesid’in Sıbyan Mektebi, Firuz Ağa Mescidi, Saraçhane Karakolu binası, Revani Çelebi Camii, Cedid Beşir Ağa Medresesi, Ahmed Şemseddin Efendi Medresesi, Ebul Fazıl Mahmud Efendi Medresesi, Muhtesip Karagöz Camii ve hamamı, Hayriye Lisesi, Münir Paşa Konağı, Mimar Ayas Camii, Canfeda Kadın Sebili ve çeşmesi, Sunullah Efendi Sıbyan Mektebi, Hüsameddin bin Alaüddin Mektebi, Halil Paşa Camii, Çandarlı İbrahim Paşa Hamamı, Gürcü Mehmed Paşa çeşmesi, Su Terazisi ve Roma döneminin su kaynak ve aktarım ana merkezi yok olanlar eserlerdendir.

Kaynak : Muhtelif eserlerden yararlanılmıştır.