Şehzade Camii (Şehzade Mehmet Camii ya da Şehzadebaşı Camii olarak da bilinir), İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alan ve Mimar Sinan tarafından Kanuni Sultan Süleyman tarafından Saruhan Sancak Beyi iken 1543'te 22 yaşında ölen oğlu Mehmed adına yaptırılmıştır.
Camiyi 1543-1548 yılları arasında Mimar Sinan'a yaptırttı. Mimar Sinan'ın çıraklık eserimdir dediği camidir.
Cami bilgileri sayısız kaynakta yer alırken, avlusunda bulunan şadırvan dışında bugün pek üzerinde durulamayan çevresinde bulunan çeşmelerle daha bir ilgi çekicidir.
Ayşe Sultan Çeşmesi
Şehzade Cami Külliyesinin Saraçhane Kapısı dışındaki klasik üslûplu çeşme Ayşe Sultan tarafından Bosnalı İbrâhim Paşa için 1603’te yaptırılmıştır. Rüstem Paşa Türbesi’nin inşası esnasında türbenin ön kısmındaki duvara bitişik olarak yapılan, ancak 1916’da yıktırılan sebilden pencere ile iki yanındaki tekneler kalmıştır. Yekpâre mermerden küpü ise o sırada Topkapı Sarayı Müzesi’ne götürülmüştür.
 |
| Ayşe Sultan Çeşmesi |
Emine Hanım Çeşmesi
Şehzade Camii`nin caddeye bakan avlu duvarı üzerinde bir çift ikiz duvar çeşmesi yer almaktadır. Bu çeşmeler 1722-1723’te gömülen Emine Hanım’ın mezarı ile irtibatlı olarak açılan hacet penceresinin iki yanına yapılmışlardır. Bu nedenle Emine Hanım Çeşmesi olarak da anılmaktadır (Orman, 2000). 1724 (Orman, 2000) ve 1734 olarak iki farklı tarihlendirme yapılan Lale devrine ait bu duvar çeşmeleri devrinin bezeme özelliklerini yansıtan zengin bir süsleme programına sahiptir. Sadece su içmek üzere yerleştirilmiş lülelerinin önünde yüksek bir seviyede küçük su çanakları şeklinde oymalı kurnaları bulunmaktadır (Eyice, 2010). Bu çeşmelere halk arasında İkiz Çeşmeler, Şehzade Camii Hazire Çeşmesi olarak da bilindiği de belirtilir..
 |
| Emine Hanım Çeşmesi |
Safiye Hanım Sultan
Hazîre duvarlarının Dedeefendi caddesi üzerinde 1093’te (1682) Safiye Hanım Sultan,
 |
| Safiye Hanım Sultan |
Gevher Sultan
Vezneciler caddesi üzerinde Gevher Sultan için yaptırılan pencereli sebiller yer almaktadır. Şehzade Camii`nde hazire duvarı pencerelerinde su yapılarına yer verilmesinin bir örneği de Gevher Sultan Sebili’nde görülmektedir. Şehzade Mezarlığı Çeşmeleri`nin sağındaki pencerenin içine, duvar kalınlık yüzeyine gelecek şekilde karşılıklı iki küçük sebil yerleştirilmiştir. Sebil 1694 yılında ölen Sultan İbrahim’in kızı Gevher Sultan’ın Türbesi bitişiğinde bulunması ile Gevher Sultan ile ilişkilendirilmiştir (Orman, 2000).
156cm. boyunda, 86cm. genişliğindeki pencerenin içine iki yan yüzeyler boyunca yerleştirilmiş bu sebillerin aynası 40cm. genişliğindedir. Her bir sebilin kemerinin iç tarafı yarım daire içine alınmış istiridye kabuğu görünümlü bir kabara ile bezenmiştir. Kemerin altında kalan ayna kısmı yaklaşık 5cm.lik bir niş içine alınmıştır. Ayna taşının üst tarafında kitabeye benzeyen dikdörtgen bir çerçeve bulunmaktadır. İçinde herhengi bir yazı bulunmayan bu kısmın altında sivri kemerli çerçevesi içine alınmış lüle yerleri seçilmektedir. (Kaynak : AYKUTLU, Feyza, Şehzade ve Süleymaniye Külliyeleri'nde Su Mimarisi)
 |
| Gevher Sultan |
Şehzade Camii Dördüz Çeşmeleri
Cephesinde herhangi bir bezemeye rastlanılmamaktadır. Bugün suyu akmamaktadır. (Kaynak : AYKUTLU, Feyza, Şehzade ve Süleymaniye Külliyeleri'nde Su Mimarisi)
Şehzade Camii Taş Tekne Çeşmesi
Şehzade Camii dış avlusunda caminin kuzey tarafında yerden yaklaşık 20cm yüksekliğindeki bir platform üzerinde taş bir su haznesi bulunmaktadır. Bu tür tekneler burma lülerin kullanılmaya başlamasıyla genellikle camilerin avlularında abdest teknesi olarak kullanılmışlardır. Musluklar yerleştirlen bu teknelere su sebil gibi dışarıdan taşımayla getirilmiştir (Önge, 1997).
Derlemedir - @tarihivefa - 08.10.2021
