Seyyit Hasan Paşa Çeşmesi Otobüs Durağı Oldu

İstanbul'un en yoğun trafiğine sahip, en kalabalık caddesinden biri de Fatih ilçesindeki Atatürk Bulvarıdır. Bir ucu Aksaray'a diğer ucu Unkapanı köprüsü ile Beyoğlu'na uzanan en eski ana caddelerimizden biri.
Bir zamanlar tarihi yapıların, camilerin, çeşmelerin, ahşap evlerin yerleşkesi olan, Adnan Menderes'in yol açma sevdası ile yabancı mimar / mühendislerin katliyle yok olan tarihi eserler yerini upuzun bir çarşı olan ülkemizin ilk Alışveriş merkezlerinden biri sayılan İMÇ, İstanbul Manifaturacılar çarşısına bırakmıştır. Bir tarafta İMÇ, tam karşısında SGK binaları ile kaplı yol.

Bozdoğan Kemerini geçtikten sonra ilk İETT durağı olan VEFA durağının yerinde yıllar önce asırlık bir çeşmenin olduğunu duymuş muydunuz.
Bugün yüzlerce insanın otobüslere binip, indiği bu durak, VEFA durağı, aslında bir çeşmenin yeri idi. Bazı kaynaklarda Seniyye Hanım Çeşmesi olarak söylense de aslında Seyyid Hasan Paşa tarafından 1744 yapımı bir çeşme. Banisi Seyyid Hasan Paşa adını taşıyan çeşmeye Seniyye Hanım Çeşmesi denmesinin nedeni, yıllar sonra tamir ettiren kişinin şehit olduğu söylenen kızının hayrına yaptırmasından dolayı..
Kanuni Sultan Süleyman’ın Sadrazamı Seyyid Hasan Paşa tarafından ihya edilmiş, sonra da Seniye Hanım’ın ruhu için annesi Necibe hanım tarafından tamir edilmiştir. Çeşme, 1965 yılında Atatürk Bulvarı açılırken İMÇ önüne taşınmış olup, teknesi de yenilenmiş, bu son ihyayla ilgili de mermer kitabe yerleştirilmiştir.

Bugün, İMÇ duvarına yapışık halde duran çeşme, İBB tarafından işletilen İSPARK işgali altında bir alan.. Bir kaç yıl önceye kadar araçlardan görünmez, suyu akmaz olan çeşme Ekrem İmamoğlu yönetimindeki Belediye tarafından tekrar restore edilerek ve önüne banklar konularak kısmen de olsa işgalden kurtulmuş. Suyu akıtılmış.
Kanuni döneminde yaptırılmış olan çeşme, Sultan I. Mahmud dönemi Sadrazamlarımdan Seyyit Hasan Paşa tarafından tamir ettirildiği bazı kaynaklarda geçse de üzerinde bununla ilgili bir kayıt bulunmamaktadır.

Sadrazam Seyyid Hasan Paşa çeşmesi üzerinde iki kitabe vardır. Biri ihya kitabesi, diğeri tamir kitabesi..

İhya Kitabesinde yazılı olanlar ;

Şehinşâh-ı muazzam âb-rûy-ı âl-i Osmânî
Hidivv-i bahr ü berr Sultân Mahmûd Hân-ı efhemdir
Vekîl-i mutlakı Seyyid Hasan Paşâ-yı sadr-ârâ
Şeref-pîrâ-yı unvân-ı vezâret hayr-ı makdemdir

Cerâyü’l-ayn tüsemmâ Selsebîlâ”ya olup mazhar
Bu âb-ı nâbı icrâ eyleyen ol sadr-ı aʽzamdîr
Hususâ kıldı ihyâ vakfını Sultân Süleymânın
Bunun gibi hezâr âsâra muhtâr u müsellemdir

Hizâsında Hızır Bey rûhunu şâdâb-ter kıldı
Bu mecrâya n’ola dersem hayât âbıyle tevʽemdir
Dedim atşâna işrâb eyleyip târîhin ey Bahtî
Bu aynı eyleyen ihyâ Hasan Paşâ-yı ekremdir

İhya Tarihi: H.1157 / M.1744-1745

Tamir Kitabesi

Seniyye binti Râsim Bey susuz mecrûh şehîd oldu
Onun rûhuna bu çeşme harâbken Selsebîl oldu
Şehid-i Kerbelâ ervâhına lâhık ola rûhu
Necîbe Hanım annesi bu hayrına delîl oldu

H. 3 Zilkade 1343 -  M. 26 Mayıs 1925

Rasim Bey’in kızı Seniyye Hanım, susuz, yaralı bir şekilde şehit oldu. Onun ruhuna yapdırılan bu çeşme de harap bir haldeyken Selsebil oldu. Onun ruhu, Kerbela şehitlerinin ruhları arasına katılsın. Annesi Necibe Hanım’ın bu hayrına delil oldu.

Daha sonra da "Çarşı sahası içinde kalan yerinden kooperatif tarafından nakledilerek ihya edildi. 1965”

Derleme @erolkaranet - 2024